Trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì? Bố mẹ nên chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng như thế nào?

Việt Nam là một trong 34 quốc gia trên toàn cầu có tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng cao nhất. Vì vậy, các bậc phụ huynh sẽ rất quan tâm xem trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì, nên chăm sóc con như thế nào. Theo dõi bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé.

1. Nguyên nhân trẻ suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng là tình trạng cơ thể thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết giúp các cơ quan thực hiện tốt chức năng, đặc biệt là thiếu hụt protein, vitamin và các vi khoáng chất. Suy dinh dưỡng gây suy giảm trí tuệ hoặc nhận thức. Theo một nghiên cứu, nó là nguyên nhân của gần một phần ba tổng số ca tử vong của trẻ dưới 5 tuổi. 

Những nguyên nhân dẫn đến việc trẻ suy dinh dưỡng: 

• Giai đoạn bào thai

Trẻ có thể bị thiếu dinh dưỡng ngay từ trong bào thai. Nguyên nhân do mẹ không bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết trong giai đoạn mang thai.

• Trẻ sơ sinh thiếu dưỡng chất trong giai đoạn bú sữa mẹ

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo. Chứa đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Có nhiều lý do trẻ không nhận được đủ dưỡng chất trong giai đoạn bú sữa. Ví dụ như mẹ bị thiếu sữa, mẹ không được cung cấp đủ chất nên nguồn sữa bị thiếu chất,…

Cai sữa sớm cho con cũng là một trong những nguyên nhân làm bé mắc tình trạng suy dinh dưỡng. Độ tuổi cai sữa thích hợp là khi bé được 18-24 tháng tuổi. Các mẹ hãy chú ý theo dõi sự phát triển và sức khỏe của con để chọn thời điểm cai sữa phù hợp. Cai sữa khi bé mắc bệnh hay ốm dễ làm bé bị biếng ăn, thấp còi.

• Cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn

Cho bé ăn dặm sớm quá (dưới 06 tháng tuổi) có thể làm bé tăng nguy cơ suy dinh dưỡng. Do lúc này hệ tiêu hóa của bé chưa phát triển hoàn thiện nên gặp khó khăn trong việc hấp thu và tiêu hóa các thức ăn khác ngoài sữa mẹ. Dẫn đến bé bị rối loạn tiêu hóa. Ăn dặm sớm cũng làm bé dễ mắc bệnh do thiếu các yếu tố miễn dịch có trong sữa mẹ.

Cho bé ăn dặm quá muộn cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. Do từ 06 tháng tuổi sữa mẹ không đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho bé. Làm bé chậm tăng cân, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trẻ bị suy dinh dưỡng

• Chế độ ăn uống không phù hợp cho con

Nhiều bậc phụ huynh mắc phải sai lầm khi không chú ý đến thành phần dinh dưỡng có trong thực đơn của con. Và thường không biết cần bổ sung những chất gì cho trẻ dẫn đến trẻ bị suy dinh dưỡng. Chuẩn bị bữa ăn không đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé hoặc cho bé ăn một loại thức ăn trong một thời gian dài. Những điều đó có thể làm mất cân bằng dinh dưỡng trong cơ thể bé. 

• Hệ vi sinh đường ruột của trẻ bị mất cân bằng

Trong đường ruột 85% là vi sinh vật có lợi và 15% là vi khuẩn gây bệnh. Những vi khuẩn đường ruột có lợi giúp tăng khả năng hấp thu, bảo vệ niêm mạc ruột. Ngoài ra nó còn góp phần sản xuất một số vitamin, đảm bảo hệ tiêu hóa hoạt động một cách thuận lợi. Do đó, khi mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột có thể làm bé hấp thu kém. Dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng ở trẻ.

• Thiếu enzyme tiêu hóa hay men tiêu hóa

Enzyme tiêu hóa giúp phân hủy thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể  hấp thu được. Vậy nên, bé thiếu enzyme tiêu hóa có thể gây tình trạng ăn uống khó tiêu, không ngon miệng, chán ăn, hấp thu kém, trẻ chậm tăng cân. Thậm chí là suy dinh dưỡng. Bé thiếu enzyme tiêu hóa có thể do cơ thể còn non nớt nên lượng enzyme chưa ổn định, trẻ mới mắc bệnh.

• Trẻ mắc các bệnh lý đường ruột

Các bệnh lý đường ruột như rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng, tiêu chảy, tả, kiết lỵ,… làm bé ăn không ngon, không hấp thu được các chất dinh dưỡng. Từ đó làm bé thiếu dưỡng chất, suy dinh dưỡng.

• Sử dụng kháng sinh không đúng cách

Trẻ em có hệ miễn dịch còn non yếu nên thường mắc các bệnh viêm nhiễm. Ví dụ như viêm đường hô hấp, tiêu hóa,.. Để điều trị cho bé, nhiều bậc phụ huynh tự ý sử dụng kháng sinh cho con.

Kháng sinh không chỉ tiêu diệt các vi khuẩn có hại mà nó còn tiêu diệt cả những vi sinh vật có lợi. Dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ vi sinh đường ruột như đã nói ở trên. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ sử dụng men vi sinh khi đang dùng kháng sinh.  

2. Làm sao để biết con có suy dinh dưỡng không?

Trẻ suy dinh dưỡng có thể có các biểu hiện như sau:

• Bé chậm phát triển, sụt cân, tăng cân chậm, còi cọc, thấp còi
• Trẻ biếng ăn, rối loạn tiêu hóa thường xuyên, mệt mỏi, sức đề kháng kém
• Bé vận động khó khăn, chậm mọc răng, hay quấy khóc
• Trí tuệ chậm phát triển gây khó khăn trong học tập

Để xác định xem con đang hoặc có nguy cơ bị suy dinh dưỡng không. Mẹ có thể dễ dàng thực hiện phép đo dựa vào các chỉ số nhân trắc dinh dưỡng để đánh giá. 

Dựa vào Z-Score (đơn vị đo độ lệch chuẩn) của 4 chỉ số: 

• Cân nặng theo tuổi
• Chiều cao theo tuổi (hoặc chiều dài nằm theo tuổi nếu trẻ dưới 2 tuổi)
• Cân nặng theo chiều cao
• BMI theo tuổi

Đầu tiên, mẹ cần so sánh các chỉ số đo được của bé với bảng đánh giá 4 chỉ số trên theo chuẩn của WHO. Sau đó, đối chiếu với bảng đánh giá dinh dưỡng theo chỉ số Z-Score từ đó mẹ sẽ biết con mình có bị suy dinh dưỡng hay không. 

Đo chỉ số cân nặng, chiều cao để đánh giá dinh dưỡng của trẻ

Mẹ có thể tham khảo những thay đổi về cân nặng và chiều cao của một trẻ bình thường. Tuy nhiên, mẹ cần đưa con đi khám để bác sĩ chẩn đoán chính xác con có đang bị suy dinh dưỡng không.

Cân nặng và chiều cao của một trẻ bình thường

Về cân nặng:

• Lúc mới sinh, trẻ có cân nặng trung bình khoảng 3kg. Trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai nếu trẻ sinh đủ tháng nhưng cân nặng dưới 2,5kg
• Trẻ phát triển nhanh trong 3 tháng đầu, một tháng có thể tăng 1-2kg. Trong 3 tháng tiếp theo trẻ tăng 500-600g mỗi tháng. Khi được 5 tháng tuổi trung bình cân nặng của trẻ tăng gấp đôi, 12 tháng tuổi tăng gấp 3 và 24 tháng tuổi tăng gấp 4 so với lúc mới sinh
• Từ 2 tuổi đến 10 tuổi cân nặng của trẻ tăng trung bình từ 2kg đến 3kg mỗi năm

Về chiều cao:

• Lúc mới sinh, chiều cao trung bình của trẻ khoảng 50cm
• Cho tới lúc dậy thì, trung bình 1 năm trẻ sẽ cao thêm 5-7cm

3. Trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì?

Một bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng cần chứa 4 nhóm chất: Nhóm chất đạm như thịt, cá, trứng, đậu, lạc, đỗ,…; chất bột như gạo, mì, ngô, khoai, sắn…; chất béo: dầu, mỡ, bơ và nhóm cung cấp vitamin, chất khoáng: rau xanh, các loại quả. Tùy theo từng độ tuổi và khả năng dung nạp của trẻ có thể bổ sung qua các cách như sau:

• Đối với trẻ sơ sinh:

  sữa mẹ chính là thức ăn tốt nhất cho trẻ lúc này. Trong 6 tháng đầu, cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn sẽ giúp bé phát triển toàn diện. Vì vậy, trong giai đoạn này cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho mẹ qua chế độ ăn. Hoặc cũng có thể qua thực phẩm bổ sung.

• Trẻ bắt đầu ăn dặm:

  Nên cho bé ăn từ loãng đến đặc dần. Với trẻ từ 6 – 9 tháng, nên cho ăn 2 bát con bột khuấy đặc mỗi ngày. Trong đó phải chứa đủ 4 nhóm chất: đạm, bột, béo, rau. Chú ý tránh tình trạng ăn quá nhiều chất bột nhưng lại thiếu chất đạm. Vì có thể gây suy dinh dưỡng ở trẻ.

• Đối với trẻ trên 1 tuổi:

  Với trẻ từ 1 tuổi đến 2 tuổi, mẹ nên tăng số bữa lên thành 4 bữa/ngày. Với trẻ từ 3 tuổi đến 5 tuổi, tăng số bữa thành 5- 6 bữa/ngày. Có thể cho trẻ ăn thêm các bữa phụ: sữa chua, hoa quả,… Và nhớ rằng một bữa ăn cho bé vẫn cần đủ 4 nhóm chất cần thiết.

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng trong chế độ ăn của trẻ

Các vi khoáng chất cần bổ sung vào chế độ ăn của trẻ suy dinh dưỡng:

• • Canxi:

    Canxi có nhiều trong cá, trứng các sản phẩm từ sữa, rau xanh đậm như rau ngót, rau muống, mồng tơi,…

  • Sắt:

    Cần bổ sung thực phẩm giàu sắt cho trẻ suy dinh dưỡng như thịt bò, thịt gà, gan, cá, trứng, rau dền, đậu xanh,… Để tăng cường hấp thu sắt nên kết hợp bổ sung cùng các thực phẩm giàu vitamin C.

  • Kẽm:

    Kẽm giúp tăng cảm giác ăn ngon miệng cho trẻ, cải thiện tình trạng biếng ăn, suy dinh dưỡng ở trẻ. Một số thực phẩm chứa nhiều kẽm như thịt đỏ, hải sản, động vật có vỏ, ngũ cốc nguyên hạt,…

  • I-ốt:

    I-ốt tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng thành năng lượng cho cơ thể, góp phần giúp trẻ phát triển trí não và thể chất. Các thực phẩm giàu i-ốt có thể bổ sung cho trẻ như: muối biển, rong biển, hải sản,…

Các vitamin:

• Vitamin A:

Vitamin A có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Đặc biệt là sự phát triển thị giác. Các thực phẩm chứa vitamin A gồm: cà rốt, bí đỏ, bông cải xanh, đu đủ,…

• Vitamin D:

Vitamin D làm xương chắc khỏe hơn do làm tăng hấp thu canxi. Vitamin D có trong các thực phẩm như dầu gan cá, cá hồi, hàu, tôm, nấm, sữa,…

• Vitamin nhóm B:

Vitamin nhóm B có chức năng cơ bản là giúp sản sinh năng lượng. Nó có thể có trong trứng, cá hồi, các loại rau lá xanh, sữa, thịt bò, các loại đậu,…

• Vitamin C:

Vitamin C giúp tăng sức đề kháng và tăng khả năng chống lại các chứng cảm lạnh thông thường. Nó còn giúp tăng hấp thu sắt, canxi trong cơ thể. Vitamin C có nhiều trong các loại trái cây như cam, chanh, kiwi, ổi,… 

Một chế độ ăn chứa đủ các chất dinh dưỡng góp phần giúp trẻ phát triển khỏe mạnh cả về thể chất và trí não. Ngoài việc bổ sung qua nguồn thực phẩm trong các bữa ăn, mẹ có thể cho bé dùng các thực phẩm chức năng.

Amanoenzym gold là men tiêu hóa của Nhật có những ưu điểm nổi trội so với các sản phẩm men tiêu hóa khác. Thành phần của sản phẩm này chứa cả enzym tiêu hóa và lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. 

Amanoenzym gold hỗ trợ điều trị trẻ suy dinh dưỡng

Mà như bài viết đã nêu phía trên, nguyên nhân khiến trẻ suy dinh dưỡng có thể do hệ vi sinh đường ruột của trẻ bị mất cân bằng hoặc do trẻ thiếu enzym tiêu hóa. Do đó, mẹ có thể tham khảo sản phẩm này để khi cần bổ sung các chất cần thiết cho trẻ suy dinh dưỡng.

Hơn thế nữa, Amanoenzym gold còn chứa các yếu tố vi lượng như kẽm, magie, canxi, taurin,… giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho trẻ bị suy dinh dưỡng.

4. Bố mẹ nên chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng như thế nào?

Cha mẹ nên chú ý đến các phương diện sau trong quá trình chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng:

• Vấn đề ăn uống

Các triệu chứng thường gặp khi trẻ bị suy dinh dưỡng như biếng ăn, rối loạn tiêu hóa. Vì vậy, các mẹ cần chú ý tới chế độ dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày của trẻ. Một bữa ăn cần đủ và cân bằng 4 nhóm chất: đạm, bột, chất béo, khoáng chất. Nắm rõ được việc cần bổ sung gì cho trẻ suy dinh dưỡng sẽ giúp mẹ xây dựng một thực đơn hoàn chỉnh cho trẻ. Chế biến các món ăn đa dạng để trẻ không bị chán ăn.

Các bậc phụ huynh cũng cần chú ý cho trẻ ăn chín, uống sôi. Lựa chọn nguồn thực phẩm sạch, an toàn  để chế biến cho con.

• Hoạt động của trẻ

Áp dụng giải pháp bổ sung dinh dưỡng từ chế độ ăn uống thôi là chưa đủ. Cha mẹ cũng nên kết hợp chế độ vận động, sinh hoạt, nghỉ ngơi khoa học cho bé.

• Cho bé vận động

Vận động giúp tiêu hao năng lượng. Từ đó làm tăng cảm giác thèm ăn cho trẻ, hệ tiêu hóa cũng được cải thiện. Vận động cũng giúp tăng hấp thu các chất dinh dưỡng, tăng sức đề kháng giúp bé tăng cân, tăng chiều cao hiệu quả. Cho bé chơi các môn thể thao: đá bóng, chạy nhảy,… Nên chú ý cho bé vận động nhẹ nhàng, không quá sức.

• Xoa bóp cho trẻ

Mát-xa cơ thể cho trẻ mỗi ngày giúp máu lưu thông tốt, các cơ bắp được thư giãn. Từ đó giúp bé ngủ ngon hơn. Cha mẹ cần chú ý tránh dùng lực quá mạnh khi xoa bóp cho bé.

Mẹ nên xoa bóp thường xuyên cho trẻ suy dinh dưỡng

• Cho bé tắm nắng

Với những trẻ suy dinh dưỡng thấp còi, tắm nắng đặc biệt có lợi đối với cơ thể trẻ. Mỗi ngày, mẹ nên cho bé tắm nắng đều đặn với trẻ từ 1 tuổi trở lên. Ánh nắng mặt trời giúp tăng cường miễn dịch đồng thời bổ sung vitamin D cho cơ thể. Từ 6h đến 9h sáng là khoảng thời gian phù hợp để tắm nắng cho trẻ là. Mỗi lần tắm khoảng 10- 20 phút.

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân cho trẻ

Giúp bé duy trì thói quen rửa tay, đánh răng cho trẻ. Không cho trẻ lê la trên mặt đất, đưa tay vào miệng để tránh mắc các bệnh giun sán. Nên tẩy giun định kỳ cho bé.

• Môi trường sống

Đảm bảo không gian sống cho bé được vệ sinh sạch sẽ, thoáng mát. Thường xuyên để bé được vui chơi, ngủ nghỉ một cách thoải mái nhất. 

Hi vọng bài viết trên đã giúp mẹ biết được trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì và cách chăm sóc đúng cách. Trẻ suy dinh dưỡng cần được kiểm tra cân nặng, chiều cao thường xuyên. Do đó, mẹ nên đưa bé đi khám định kỳ tại các cơ sở y tế. Từ đó có biện pháp điều trị phù hợp. Việc hồi phục khi trẻ bị suy dinh dưỡng đòi hỏi một khoảng thời gian dài. Vì vậy các mẹ hãy kiên trì và chăm sóc con đúng cách để cùng con vượt qua.

Xem thêm:

Cơ thể không hấp thụ chất dinh dưỡng – Chuyên gia bật mí cách xử trí

Thiếu chất dinh dưỡng gây ra bệnh gì ở trẻ chuyên gia nói gì

Làm sao để biết bé thiếu chất gì lời khuyên từ chuyên gia như thế nào

Nếu như vẫn còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay cho tôi theo Hotline 0912.313131 để được tư vấn và hỗ trợ một cách nhanh nhất hoặc Chat trực tiếp Facebook thầy thuốc Lê Minh Tuấn

Tìm hiểu thêm thông tin y khoa

Facebook Fanpage

Kênh Youtube

Kênh tik tok

Kênh Website